شهرستان زیبای سرایان

شهرستان سرایان در شمال غربی استان خراسان جنوبی واقع است. شهرستان سرایان از غرب به شهرستان فردوس، از شمال به بخش کاخک شهرستان گناباد، از شرق به بخش سده شهرستان قائنات، از جنوب و جنوب شرق به بخش خوسف شهرستان بیرجند و از جنوب غربی به بخش دیهوک شهرستان طبس محدود می‌شود.

 شهر سرایان، مرکز شهرستان سرایان، در ۵۸ درجه و ۳۱ دقیقه طول شرقی و ۳۳ درجه و۵۱ دقیقه عرض شمالی، در ۱۶۰ کیلومتری مرکز استان (شهر بیرجند) و در دشتی هموار در حاشیه کویر و در دامنه جنوب غربی رشته کوه زابری معروف به شتران قرار دارد.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

جمعیت شهرستان سرایان طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۳۴،۶۳۶ نفر می‌باشد

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------تاریخچه شهرستان سرایان

آنچه از بررسی های باستان شناسی منطقه بدست آمده حاکی از آن است که سابقه تاریخی سرایان به دوران قبل از اسلام بازمیگردد . سد تاریخی زواز یادگارهای باقی مانده از این دوران است.در دوره اسلامی این منطقه بخشی از ایالت قهستان بوده که در همان نخستین سالهای حمله اعراب به تصرف سپاه اسلام در آمده است . در منابع جغرافیایی قرون اولیه اسلامی اسمی از سرایان به میان نیامده است اما بررسی های باستان شناسی منطقه وجود تپه های مربوط به دوره سلجوقی را در این شهرستان تایید میکند و با عنایت به بالا گرفتن نهضت اسماعیلیان در این دوره و در اختیار گرفتن قلعه های قهستان و از جمله قلعه قلاع سرایان می توان گفت که این منطقه در دوره سلجوقی یعنی قرون پنجم و ششم هجری از رونق و آبادانی برخورداربوده است خصوصاً اینکه تپه های مربوط به دوره سلجوقی شهرستان سرایان تا این تاریخ در محدوده استان خراسان جنوبی شاخص و منحصر بفرد میباشد

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

جاذبه‌های گردشگری

از اماکن زیارتی آن می‌توان مرقد امامزاده سلطان کریمشاه واقع در روستای کریمو و امامزاده سلطان مصیب واقع در دهستان مصعبی و امامزاده سلطان ابوالقاسم واقع در روستای قاسم آباد را نام برد.

از دیگر مکان‌های دیدنی شهرستان سرایان می‌توان به غار بزرگ و زیبای بتون اشاره کرد که ناشناخته مانده‌است. غار بتون در12 کیلومتری شمال شهر سرایان واقع شده‌است.همچنین سد زیبای زو همراه با آبشار هایش و قلعه قلاع که از دوران قبل از اسلام می باشد نشان از تاریخ غنی این شهر است . سد زو در10کیلومتری شمال این شهر واقع است و قلعه قلاع در5/4کیلومتری شمال شرقی این شهر می باشد.این شهرستان به عنوان منطقه نمونه گردشگری استان نیز انتخاب گردیده و مناطق سرسبزی مانند سبز رود،کال زو،روستای چرمه،روستای کریمو،روستای مصعبی و ...از جمله زیبایی های این شهرستان هستند.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

روستای سرسبز کریمو- شهرستان سرایان

 روستای کریمو در ۲۷ کیلومتری مرکز سرایان قرار دارد و از مناطق نمونه گردشگری در استان خراسان جنوبی به شمار می رود. این روستا علاوه بر برخورداری از آب و هوای معتدل و ییلاقی، روستایی زیارتی نیز به شمار می رود که مزار امامزاده سلطان کریمشاه برادر امامزاده کاخک گناباد در آن واقع است که هر ساله زائران و مسافران زیادی را به طرف خود جذب می نماید.

از برنامه های آتی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در این منطقه  احداث سوئیت های اقامتی، رستوران های روباز و پوشیده و غرفه های فروش می باشد که طبق قول این سازمان به زودی در این منطقه احداث خواهد شد.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

کاروانسرای شهرستان سرایان

 این بنا در داخل شهر سرایان و در محدوده بافت تاریخی شهر واقع شده كه به همراه چند بنای دیگر از جمله آب انبار، مسجد، حمام و بازار مجموعه‌ای شهری را تشكیل می‌داده‌اند.
ورودی بنا در ضلع جنوب آن واقع شده و مصالح به كار رفته در ساخت این بنا شامل آجر و سنگ سردری است.
این فضاها بیشتر شامل انبار و فضاهای خدمات است و در گوشه شمال غربی راهرویی وجود دارد كه به اصطبل بنا منتهی می‌شود. قسمت مركز صحن نسبت به سطح جلو حجره‌ها و ایوان‌ها گودتر است كه این به دلیل سهولت در بارگیری یا پایین گذاشتن بار اسب‌ها و شترها است.
این كاروانسرا به رباط شاه عباسی معروف است و به دوره صفوی تعلق دارد.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

قلعه قلاع شهرستان سرایان

 "قلعه قلاع"  در فاصله حدود 5/4 كیلومتری شهر سرایان و 5/1 كیلومتری شمال شرق مزرعه همبو قرار دارد. این بنا بر فراز كوهی مخروطی شكل و مشرف به شهر سرایان واقع شده كه دارای بخش‌های گوناگونی از جمله بارو، برج‌ها و فضای داخلی است.
نقشه و طراحی معماری بنا با تبعیت از وضعیت طبیعی محل قرارگیری آن اجرا شده است به گونه ای که با توجه به شیوه محل و نیز وضعیت طبیعی در نقاط از بارو از استحکامات دفاعی بیشتری استفاده شده و در بعضی نقاط به دلیل صعب العبور بودن نیاز کمتری به استحکامات بوده است.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

غار اژدها

 غار بتون سرایان معروف به غار اژدها غاری است طبیعی که در ۱۲ کیلومتری مرکز شهر سرایان و در نزدیکی روستای چرمه واقع شده است.

این غار که هنوز ناشناخته باقی مانده است برای ورود به آن باید از تجهیزات کوهنوردی استفاده کرد.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

تصاویر

نمایی از سد آهکی زو سرایان مربوط به دوره ساسانی

سد شهید پارسا که بالاتر از سد تاریخی زو احداث شده در ۱۰ کیلومتری سرایان

درب ورودی غار بتون (اژدها)

منظره از داخل غار بتون

منظره ای از خفاش داخل غار